Cmentarny wędrowiec - prof. Józef Rivoli
W pośmiertnym nekrologu napisano: "We wtorek, dnia 16 lutego 1926 roku zasnął w Bogu, opatrzony św. Sakramentem w 87 roku życia śp. Józef Rivoli. Nestor leśnictwa polskiego, Doktor h.c. nauk leśnych, profesor geografji leśnictwa i ogólnej hodowli lasu Uniwersytetu poznańskiego, b. profesor Wyższej szkoły rolniczej w Żabikowej, Komandor orderu Polonia Restituta i innych. Pogrzeb odbędzie się w sobotę, dnia 20 lutego 1926 r., o godz. 3 po poł. z domu żałoby przy ul. Mazowieckiej 41, na Sołaczu. Nabożeństwo żałobne odbędzie się w poniedziałek, dnia 22 b.m. o godz. 9 rano w kościele parafjalnym św. Wojciecha. Zawiadamiając o tem proszę o liczny udział w pogrzebie.
t. cz. REKTOR."
Ciało Profesora pochowano na cmentarzu Świętego Marcina, przylegającego do ul. Towarowej w Poznaniu. W czasie II wojny światowej, w kwietniu 1942 r. Niemcy dokonali likwidacji cmentarza i dokonali ekshumacji grobów. Szczątki Józefa Rivolego zostały przeniesione na Dębiec, gdzie założony został nowy cmentarz. Dziś jest to nieczynny cmentarz parafii Zmartwychwstania Pańskiego, do którego dochodzi ulica Samotna.
W 1993 r. Ryszard Jaruszkiewicz na łamach Wieści Lubońskich opisując nowego patrona dawnej ulicy Marchlewskiego w Luboniu - Józefa Rivolego, podał miejsce pochówku. Prawdopodobnie echem tej publikacji była następująca wzmianka zawarta w protokole posiedzenia Rady Wydziału Leśnego Akademii Rolniczej odbytego w dniu 15 września 1995 r., iż "WL otrzymał informację o odnalezieniu na cmentarzu górczyńskim grobu ś.p. Prof. Rivolego."
Po upływie 9 lat, w lutym br., na łamach Wieści Akademickich i Przeglądu Leśniczego ukazał się apel pod tytułem "Gdzie jest grób profesora Józefa Rivolego?" Jego sygnatariuszami byli: prof. dr Józef Broda, prof. dr hab. Władysław Chałupka, prof. dr hab. Janusz Gołaski, prof. dr hab. Lesław Łabudzki, prof. dr hab. Jerzy Modrzyński, dr inż. Władysław Kusiak. Informacja o poszukiwaniach ukazała się także na łamach poznańskiego dodatku Gazety Wyborczej. Dzięki tym publikacjom otrzymano informacje, że Józef Rivoli (ale ojciec Profesora) jest pochowany wraz z żoną - Anielą z Piechockich, na Wzgórzu Wojciecha. Zgłosił się także Przemysław Maćkowiak, który dysponował danymi o domniemanym miejscu pochówku Prof. J. Rivolego.
W dniu 22 marca br., kierując się zapisami figurującymi w księdze zmarłych ustalono, że grób Profesora znajduje się na polu 13, w rzędzie 8, miejscu 5 i oznaczony jest numerem 517. Niestety z braku mapy pól cmentarnych, początkowo poszukiwania grobu nie przyniosły rezultatu. Dzięki jednak wskazaniom opiekującej się cmentarzem p. Jadwigi Sadowskiej udało się odnaleźć właściwe pole. Następnie, poprzez porównanie lokalizacji istniejących i opisanych imiennie grobów, odnaleziono miejsce oznaczone numerem 517.
W dniu 15 listopada br. uzyskano z Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej zgodę na przeprowadzenie ekshumacji szczątków Profesora J. Rivolego, a 4 dni później prochy Profesora dr h.c. Józefa Rivolego spoczęły na cmentarzu parafii św. Jana Vianney, mieszczącego się przy ul. Lutyckiej w Poznaniu. W dniu 22.11.2004 r., przy udziale wielu zaproszonych gości, w tym J.M. Rektora Uniwersytetu Adama Mickiewicza oraz J.M. Rektora Akademii Rolniczej odsłonięty został pomnik poświęcony Profesorowi Józefowi Rivolemu. Autorem projektu pomnika, wykonanego ze szwedzkiego granitu Bochus jest artysta plastyk - p. Stanisław Mystek, a prace kamieniarskie wykonała firma p. Romana Magdziarza.
Na pomniku wykuto następujący napis:
Śp.
Prof. Józef Rivoli
Dr h.c. Uniwersytetu Poznańskiego
3 X 1838 - 16 II 1926
Nadleśniczy Dóbr Kórnickich
Plenipotent hrabiego Jana Działyńskiego
Organizator życia polskiego pod zaborem pruskim
Założyciel i wydawca "Przeglądu Leśniczego"
Wybitny uczony i pionier nowoczesnego leśnictwa na ziemiach polskich
Współzałożyciel Wydziału Rolniczo-Leśnego Uniwersytetu Poznańskiego
Członek honorowy Polskiego Towarzystwa Leśnego
Poznań 22 listopada 2004 r.
Podobnie burzliwy los spotkał pomnik Profesora Józefa Rivolego, który wystawiono Jemu w sąsiedztwie Coll. Cieszkowskich, w 1936 r. W czasie wojny został on zniszczony przez Niemców. Okupant bowiem nie mógł darzyć Rivolego szacunkiem, skoro ten, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości pisał: "W zaborze pruskim i pod reakcyjnym rządem niemieckim każdemu Polakowi, który nie chciał wyrzec się swojej narodowości, wręcz niemożliwem i niepotrzebnem było, szczególnie w zawodzie leśnictwa znaleźć zajęcie i umieszczenie w służbie państwowej". Po wojnie, 18 maja 1948 r., na zjeździe absolwentów leśnictwa pomnik został ponownie odsłonięty ponownie.
Do grona osób, które zaangażowały się w upamiętnienie Postaci Profesora Józefa Rivolego, oprócz autorów apelu, należy dodać: dr inż. Annę Dymek-Kusiak, dr inż. Wojciecha Kowalkowskiego, mgr Jerzego Laskowskiego, prof. dr hab. Małgorzatę Mańkę, prof. dr hab. Krzysztofa Molińskiego oraz poznańskich studentów leśnictwa: Pawła Kmiecika, Bartosza Krzemińskiego, Marcina Krzynowego i Adama Kuchowicza.
Nie byłoby uroczystości odsłonięcia nowego pomnika, gdyby nie zaangażowanie i finansowe wsparcie ze strony Fundacji Kórnickiej, Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Polskiego Towarzystwa Leśnego, Lasów Państwowych, redakcji Przeglądu Leśniczego oraz studentów z Koła Leśników.
Miejmy nadzieje, że doczesne szczątki Profesora Józefa Rivolego już więcej razy nie będą przemieszczane.
Władysław Kusiak
|
